Wat zijn peladophobia en phalacrophobia?

In de geneeskunde zijn vele angsten en fobieën erkend en beschreven, van de meest bekende, zoals angst voor spinnen, gesloten ruimtes of vliegen, tot de meest ongewone, zoals chromofobie of frigofobie, die respectievelijk angst voor heldere kleuren en angst voor kou betekenen.

Hoewel de woorden angst en fobie vaak als synoniemen voor hetzelfde worden gebruikt, hebben ze niet precies dezelfde betekenis. Het gevoel van angst is ons waarschijnlijk allemaal bekend. Biologisch gezien is angst een van de meest primaire emoties die hoger ontwikkelde dieren en de mens kunnen ervaren. Het speelt een essentiële rol bij het overleven van de soort, omdat het ons bij het eerste teken van gevaar aanspoort om te vluchten en ons te verstoppen, en zo ons leven te redden; indirect draagt elk individu bij aan het behoud van zijn lijn, genen en soort. Angst blijft zolang het gevaar in de buurt is en is dus een rationele emotie. Er zijn verschillende gradaties van angst, van milde schrikmomenten tot angsten die bijna geen 'vaste basis' meer hebben en dus irrationeel genoemd kunnen worden, waarbij de persoon die ze ervaart er geen controle over heeft. Dergelijke angsten worden fobieën genoemd.

Fobieën komen vrij vaak voor onder mensen, maar het is belangrijk om onderscheid te maken tussen een intense angst, zoals kinderen vaak ervaren tegenover bijvoorbeeld artsen of dieren (een angst die met de tijd verdwijnt), en een fobie, waarvan men zich zonder de juiste professionele hulp niet kan ontdoen.

Een fobie kan herkend worden aan verschillende symptomen, zowel mentaal als fysiek. De getroffen persoon kan zeer nerveus zijn, het gevoel hebben dat de dood nabij is, duizelig worden of zelfs daadwerkelijk flauwvallen, een paniekaanval krijgen, een sterk verhoogde hartslag hebben, hevig zweten, een droge mond hebben, niet goed kunnen spreken, of ongecontroleerd trillen, enzovoorts. Het is niet noodzakelijk dat de persoon al deze symptomen ervaart, maar meestal wel enkele, en deze kan hij niet beheersen of beïnvloeden (in tegenstelling tot intense angst). De symptomen verschijnen wanneer de persoon zich in de buurt bevindt van de bron van de angst, ermee geconfronteerd wordt, of er alleen maar aan denkt, zoals in een gesloten ruimte zijn, een spin zien, een dier, vliegen, enzovoorts. Een fobie ontstaat meestal in de kindertijd of door een negatieve ervaring. De persoon zal elke vorm van contact met de bron van zijn fobie vermijden, wat het leven vaak behoorlijk moeilijk kan maken. De enige oplossing is het zoeken van professionele hulp. Men kan ook zelf proberen de fobie te overwinnen, maar alleen in de vroege, mildere stadia en in situaties waarin de persoon zich tijdens een fobische aanval enigszins kan beheersen. Als hij volledig de controle verliest, is het het beste om zo snel mogelijk medische hulp te zoeken en het probleem geleidelijk aan te pakken, omdat de situaties die een dergelijke reactie veroorzaken ook levensbedreigend kunnen zijn (zoals hoogtevrees, waarbij de patiënt het bewustzijn kan verliezen en kan vallen). Het succes van de behandeling is echter niet gegarandeerd. Er bestaan ook medicijnen die de symptomen van fobische aanvallen verlichten, maar deze hebben veel negatieve bijwerkingen en lossen het probleem zelf niet op.

Zoals we al hebben vermeld, zijn er veel fobieën bekend en beschreven. Twee daarvan zijn peladophobia en phalacrophobia (de juiste Nederlandse termen zouden peladofobie en palakrofobie zijn, maar deze woorden worden niet veel gebruikt in het Nederlands en hebben geen gangbare vertaling). De eerste betekent angst voor kale mensen, terwijl de tweede angst aanduidt om zelf kaal te worden. Net als bij alle andere fobieën gaat het hier ook om een irrationele, onverklaarbare en onbeheersbare angst, die vaak wordt veroorzaakt door een traumatische gebeurtenis, zoals een beroving waarbij de overvaller kaal is. Het kan ook aangeboren zijn, wat echter zeer zeldzaam is. Beide fobieën zijn alleen te genezen met professionele hulp, ofwel door psychotherapie, ofwel, in de ergste gevallen, door medische of psychiatrische behandeling.